کارت بازرگانی، مجوزی است که به دارنده آن اعم از شخص حقیقی یا حقوقی بموجب ماده ۳ قانون مقررات صادرات و واردات مصوب ۴/۷/۳۷۲ مجلس شورای اسلامی اجازه داده میشود به امر تجارت خارجی بپردازد.
بر اساس مقرراتی که در حال حاضر در دست اجراست اعتبار کارت بازرگانی از تاریخ صدور یک سال تا پنج سال به اختیار متقاضی میباشد، تمدید اعتبار کارت بازرگانی با ارایه مدارک لازم برای مدت مذکور انجام میگیرد و در دفعات بعد نیز به همین ترتیب ادامه مییابد.
مدارک مورد نیاز جهت تشکیل پرونده صدور کارت بازرگانی و عضویت در اتاق بازرگانی «اشخاص حقوقی»
۱ـ تکمیل سه برگ فرم عضویت اتاق و تعهدنامه عضویت در اتاق بازرگانی
۲ـ دو برگ اصل اظهارنامه ثبت نام در دفاتر بازرگانی که به گواهی اداره ثبت شرکتها رسیده باشد )این فرم از اداره ثبت شرکتها تهیه میشود(
۳ـ اصل و کپی گواهی پلمپ دفاتر از اداره ثبت شرکتها
۴ـ دو برگ کپی تقاضانامه ثبت شرکتهای داخلی و شرکت نامه رسمی (برای شرکتهای با مسوولیت محدود)
۵ـ دو برگ کپی اظهارنامه ثبت شرکتهای سهامی خاص/ عام (برای شرکتهای سهامی)
۶ـ دو برگ روزنامه رسمی در مورد تاسیس و تغییرات شرکت
۷ـ دو برگ کپی اساسنامه شرکت
۸ـ اصل و کپی گواهی عدم سوء پیشنه مدیرعامل
۹ـ دو سری کامل کپی از تمام صفحات شناسنامه مدیرعامل (حداقل سن ۱۸ سال تمام) و رویت اصل آن
۱۰ـ چهار قطعه عکس ۴×۶ مدیرعامل (جدید، تمام رخ، ساده)
۱۱ـ دو برگ کپی کارت پایان خدمت و معافیت از خدمت سربازی برای آقایان و رویت اصل آن
۱۲ـ تکمیل ۵ برگ فرم مشخصات بازرگانی
۱۳ـ اصل اصل و کپی گواهی بانک مبنی بر حسن اعتبار بانکی شرکت (فرم الف)
۱۴ـ اصل و کپی فرم تعهدنامه دریافت کارت بازرگانی و تصدیق امضا مدیرعامل توسط دفتر اسناد رسمی (فرم د)
۱۵ـ دو سری کپی از کلیه صفحات سند مالکیت ششدانگ، یا ارایه اجاره نامه محضری محل کار (در صورت عادی بودن اجاره نامه محل کار، ارایه دو سری کپی از کلیه صفحات سند مادر با رویت اصل سند، چنان چه سند به صورت مشاع تنظیم شده باشد علاوه بر رعایت موارد تعیین شده در این بند، ارایه رضایتنامه کتبی سایر مالکین از طرف متقاضی کارت الزامی است).
۱۶ـ دو برگ اصل و کپی فیش پرداختی به حساب جاری بانک ملی ایران در وجه وزارت بازرگانی با ذکر نام شرکت (قابل پرداخت در کلیه شعب بانک ملی ایران به حساب جاری فوق)
۱۷ـ اشخاص غیر ایرانی متقاضی کارت بازرگانی علاوه بر ارایه کلیه مدارک فوق باستثنای بندهای ۹ و ۱۳ ملزم به ارایه تاییدیه صلاحیت مدیران خارجی از سفارتخانه متبوعشان و ارایه کپی پروانه کار هستند.
تذکر ۱: کارمندان تمام وقت دستگاههای دولتی نمیتوانند کارت بازرگانی دریافت نمایند.
تذکر ۲: در صورتی که مدیر عامل نتواند برای انجام امور مربوطه شخصاً مراجعه نماید مراجعه کننده ملزوم به ارایه کارت وکالتنامه رسمی و یا معرفی نامه از طرف شرکت میباشد.
تذکر ۳: هر شخص بیش از یک کارت بازرگانی اعم از حقوقی یا حقیقی نمیتواند داشته باشد.
تذکر ۴: تقاضا میشود فرمهای فوق به ترتیب شماره در پوشهای به صورت منظم به مسوولین پذیرش ارایه شود.
۱ـ تکمیل سه برگ فرم عضویت اتاق و تعهدنامه عضویت در اتاق
۲ـ تکمیل پنج برگ فرم مشخصات بازرگانی
۳ـ اصل و کپی فرم بانکی مبنی بر حسن اعتبار بانکی (فرم الف)
۴ـ تکمیل فرم مشخصات فردی و اعلام معرفین (فرم ج) و کپی کارت بازرگانی بانضمام نامه کتبی از معرفین مبنی بر تایید تجاری بیش از ۳ سال (دارندگان مدارک دانشگاهی لیسانس و همچنین دارندگان مجوز تولید از یکی از وزارتخانههای تولیدی نیاز به معرف ندارند)
۵ـ اصل و کپی فرم تعهدنامه دریافت کارت بازرگانی و تصدیق امضا متقاضی توسط دفاتر اسناد رسمی (فرم د)
۶ـ دو برگ اصل اظهارنامه ثبت نام در دفاتر بازرگانی که به گواهی اداره ثبت رسیده باشد.
۷ـ اصل و کپی و گواهی پلمپ دفاتر از اداره ثبت شرکتها
۸ـ اصل و کپی گواهی عدم سوء پیشینه
۹ـ چهار قطعه عکس ۴×۶ (جدید، تمام رخ، ساده)
۱۰ـ دو سری کامل کپی از تمام صفحات شناسنامه (سن متقاضی حداقل ۱۸ سال تمام) و رویت اصل آن
۱۱ـ دو سری کپی کارت پایان خدمت یا کپی معافیت از خدمت سربازی برای آقایان و رویت اصل آن
۱۲ـ دو سری کپی از کلیه صفحات سند مالکیت ششدانگ، یا ارایه اجاره نامه محضری محل کار (در صورت عادی بودن اجاره نامه محل کار، ارایه دو سری کپی از کلیه صفحات سند و رویت اصل سند. چنان چه سند به صورت مشاع تنظیم شده باشد علاوه بر رعایت موارد تعیین شده در این بند رضایتنامه کتبی سایر مالکین از طرف متقاضی الزامی است).
۱۳ـ اصل و کپی فیش پرداختی به حساب بانک ملی در وجه وزارت بازرگانی با ذکر نام متقاضی کارت (قابل پرداخت در کلیه شعب بانک ملی ایران به حساب جاری فوق)
تذکر ۱: عدم اشتغال تمام وقت در دستگاههای دولتی (قوای سه گانه)
تذکر ۲: حضور متقاضی کارت در کلیه مراحل الزامی است
تذکر ۳: هر شخص بیش از یک کارت بازرگانی اعم از حقوقی یا حقیقی نمیتواند داشته باشد
تذکر ۴: تقاضا میشود فرمهای فوق به ترتیب شماره در پوشهای به صورت منظم به مسوولین پذیرش ارایه گردد.
کارت بازرگانی توسط شعب اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران در تهران یا شهرستانها بنام متقاضیانی که واجد شرایط زیر باشند برای مدت یک تا پنج سال حسب درخواست متقاضی صادر میگردد که در صورت تایید توسط وزارت بازرگانی معتبر خواهد بود.
تبصره ـ کلیه شرکتهای تعاونی کارت بازرگانی خود را صرفاً از اتاقهای تعاون جمهوری اسلامی ایران دریافت مینمایند.
اشخاص حقیقی ایرانی
۱) داشتن حداقل ۲۱ سال تمام
۲) داشتن برگ پایان خدمت نظام وظیفه یا برگ معافیت برای آقایان
۳) داشتن 3 سال سابقه فعالیت تجاری یا تولیدی به تایید دو نفر از دارندگان کارت بازرگانی یا ارایه مدارک دانشگاهی یا داشتن مجوز تولید از یکی از وزارتخانههای تولیدی
۴) داشتن محل کسب متناسب با رشته فعالیت، اعم از ملکی یا استیجاری
۵) داشتن دفاتر قانونی و ارایه اظهارنامه ثبتی
۶) داشتن حساب جاری در یکی از شعب بانکهای داخلی
۷) نداشتن رابطه استخدامی با دستگاهها و سازمانهای دولتی
۸) عدم ورشکستگی به تقصیر و تقلب
۹) نداشتن محکومیت موثر کیفری
اشخاص حقیقی غیر ایرانی:
۱) داشتن کلیه شرایط مقرر برای اشخاص ایرانی باستثنای برگ پایان خدمت نظام وظیفه
۲) داشتن پروانه کار و اقامت معتبر
۳) عمل متقابل کشور متبوع آنها در مورد ایرانیان مقیم آن کشور، در موارد خاص که صدور کارت بازرگانی بدون توجه به عمل متقابل کشور متبوع متقاضی به تشخیص وزارت بازرگانی ضرورت داشته باشد وزارت مذکور میتواند مجاز بودن صدور کارت بازرگانی برای این قبیل متقاضیان را بدون رعایت شرط عمل متقابل به اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران اعلام نماید.
اشخاص حقوقی (اعم از این که تشکیل و ثبت آنها در ایران بوده یا تشکیل آنها در خارج از کشور بوده و سپس در ایران به ثبت رسیده باشند)
۱) مدیران عامل و رییسان هیات مدیره شرکت باید دارای بند ۸ و ۹ (اشخاص حقیقی ایرانی)، ۲ و ۳ (اشخاص حقیقی غیر ایرانی) باشد
۲) مدیران شرکتهای تعاونی و شرکتهای دولتی و شرکتهای موضوع قانون حفاظت صنایع، مشمول محدودیت بند ۷ نخواهند بود.
۳) مدیران شرکتهای دولتی شرکتهای متعلق به نهادهای انقلابی و شرکتهای موضوع قانون حفاظت صنایع، که حکم مدیریت آنان توسط سازمان دولتی یا نهاد ذیربط صادر شده باشد، از ارایه گواهی موضوع بند ۹ معاف خواهند بود.
۴) شرکتها باید واجد شرایط مقرر در بندهای ۴ و ۵ و ۶ و ۸ (اشخاص حقیقی ایرانی) باشند.
شرایط صدور کارت بازرگانی برای غیر ایرانیان
شرایط مذکور در بند ۱ لغایت ۳ (اشخاص حقیقی غیر ایرانی)ماده ۱۰ آیین نامه مقررات صادرات و واردات به شرح ذیل آورده شده است:
اشخاص حقیقی غیر ایرانی
۱) داشتن کلیه شرایط مقرر برای اشخاص ایرانی باستثنای برگ پایان خدمت وظیفه یا برگ معافیت
۲) داشتن پروانه کار و اقامت
۳) عمل متقابل کشور متبوع آنها در مورد ایرانیان مقیم آن کشور. در موارد خاص که صدور کارت بازرگانی بدون توجه به عمل کشور متبوع متقاضی به تشخیص وزارت بازرگانی ضرورت داشته باشد، وزارت مذکور میتواند مجاز بودن صدور کارت بازرگانی برای این قبیل متقاضیان را بدون رعایت شرط عمل متقابل به اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران اعلام نماید.
نظر به این که برخی از دارندگان کارت بازرگانی که کارت آنان در دست تمدید بوده یا مفقود شده، به منظور ترخیص یا ثبت سفارش کالای خود در بانک یا صادرات نیاز به اخذ مجوزی موردی دارند. به لحاظ این که کارت بازرگانی صادره توسط اتاقهای بازرگانی و تعاون توسط ادارات کل بازرگانی استانهای ذیربط تایید و امضا خواهد شد، اداره کل مقررات صادرات و واردات طی بخشنامه مذکور نظر خود را در موارد ذیل طی دستورالعمل خطاب به اداره کل بازگرانی استانها اعلام نموده است:
الف: شرایط صدور مجوز موردی جهت افرادی که کارت بازگرانی آنان در دست تمدید میباشد.
۱ـ ارایه گواهی از اتاق بازرگانی محل مبنی بر تحویل مدارک بانضمام تصاویر مفاصاحساب آخرین سال مالیاتی و فیش پرداخت وجه تمدید کارت بازرگانی
۲ـ ارایه مدارک مثبته حاکی از وجود کالای وارداتی مجاز در یکی از گمرکات کشور از قبیل قبض انبار، بارنامه حمل کالا، گواهی گمرک، برگ ثبت سفارش و یا ارایه مجوز لازم برای گشایش اعتبار
ضمناً حسب مورد ارایه یکی از مدارک مذکور برای انجام مقصود کافی است.
۳ـ برای صادرات نیز ارایه گواهی موضوع ردیف اول بانضمام مدرک مثبته حاکی از صدور کالای صادراتی مجاز
ب: نحوه صدور مجوز موردی برای افرادی که کارت بازرگانی آنها مفقود گردیده است:
۱ـ درخواست کتبی متقاضی
۲ـ انجام مراحل و تشریفات مفقودی کارت همراه گواهی مربوطه مطابق روال جاری
۳ـ رعایت نکات مندرج در ردیفهای ۲ و ۳ ذیل بند (الف) ضمناً چنان چه هنگام صدور مجوز موردی کارت مفقود شده فاقد مهلت اعتبار قانونی دوره یک ساله شده باشد به منظور پیشگیری از سوء استفادههای احتمالی و یا تضییع حقوق دولت، متقاضی مکلف است علاوه بر رعایت و ارایه مدارک مورد اشاره در فوق همچنین تصویر مفاصاحساب مالیاتی آخرین سال مالیاتی، بیمه و تصویر وجه تمدید کارت بازرگانی خود را نیز ضمیمه نماید. همچنین مقتضی است در صورت صدور مجوز یک نسخه رونوشت نیز به اداره کل مقررات وزارت بازرگانی ارسال فرماید.
توجه:
۱ـ مدارک ارایه شده بدون قلم خوردگی باشد و در هنگام مراجعه ارایه اصل مدارک جهت تطبیق با تصاویر الزامی است
۲ـ در صورت وجود نقص در مدارک تاریخ رفع نقص تاریخ تشکیل پرونده تلقی میگردد
۳ـ کارت بازرگانی موقت با تشخیص وزارت بازرگانی برای اشخاص حقیقی یا حقوقی فقط یک بار صادر گردیده و قابل تمدید نمیباشد. برا ی مراحل بعدی بایستی جهت اخذ کارت بازرگانی دایم اقدام نمود
۴ـ مدت اعتبار کارت موقت از تاریخ صدور به مدت حداکثر شش ماه میباشد.
ابطال کارت بازرگانی ممکن است اختیاری و یا اجباری باشد.
الف: ابطال اختیاری (انصراف)
اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی در صورت انصراف از داشتن کارت بازرگانی میتوانند با ارایه مدارک ذیل به اتاقهای بازرگانی و تعاون، اداره کل مقررات صادرات و واردات یا کل بازرگانی استانها تقاضای ابطال کارت بازرگانی نمایند.
اشخاص حقوقی
۱ـ تقاضای شرکت
۲ـ گواهی تسلیم اظهارنامه مالیاتی آخرین سالی که تا آن زمان اظهارنامه مالیاتی آن پذیرفته شده است
۳ـ اظهارنامه ابطالی ثبت دفاتر تجاری
۴ـ صورت جلسه مجمع عمومی برای شرکتهای سهامی عام و خاص و تعاونیها و صورت جلسه هیات مدیره برای سایر شرکتها
۵ـ تصویر روزنامه رسمی اعلام انحلال شرکت و در صورت انحلال شرکت نیازی به ارایه مدارک مذکور در ردیفهای ۳ و ۴ نمیباشد.
۶ـ ارایه اصل کارت بازرگانی
اشخاص حقیقی
۱ـ تقاضای شخص
۲ـ گواهی تسلیم اظهارنامه مالیاتی آخرین سالی که تا آن زمان اظهارنامه مالیاتی آن پذیرفته شده است
۳ـ اظهارنامه ابطالی ثبت دفاتر تجاری
۴ـ ارایه اصل کارت بازرگانی
ب: ابطال اجباری
در صورتی که بعد از صدور کارت بازرگانی مشخص شود که دارنده کارت فاقد یک یا چند شرط از شرایط دریافت کارت میباشد و یا بعد از صدور فاقد شرط یا شرایط مذکور گردیده است، وزارت بازرگانی میتواند راساً نسبت به ابطال کارت اقدام نموده و موضوع را به اطلاع اتاق بازرگانی و صنایع و معادن یا اتاق تعاون حسب مورد برساند، لکن در صورتی که این امر برای اتاق بازرگانی، صنایع یا اتاق تعاون مشخص گردد باید موضوع را جهت ابطال به وزارت بازرگانی منعکس نماید. (بند ۶ ماده ۱۰ مقررات صادرات و واردات)
ضمناً اشخاصی که مرتکب قاچاق شوند طبق ماده 30 قانون امور گمرکی ایران اگر دارای کارت بازرگانی باشند در صورت محکومیت علاوه بر مجازاتهای مربوطه از عضویت اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران یا شعب آن در شهرستانها به طور موقت یا دایم محروم و کارت بازرگانی آنان نیز باطل میشود.
در صورتی که موضوع به دادگاه ارجاع نشده باشد بنا به پیشنهاد گمرک و تشخیص کمیسیون مرکب از نمایندگان وزارت اقتصاد و اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و اداره کل گمرک ممکن است به صورت موقت یا دایم از عضویت اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران محروم گردند.
در هر حال این اقدام مانع از تعقیب مرتکب در مراجع قانونی نخواهد شد
تبصره ۱: محرومیت از عضویت اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران مانع از ترخیص کالایی که طبق مقررات قبل از محرومیت برای گشایش اعتبار شده یا حمل گردیده نخواهد بود. (ماده ۳۰ قانون امور گمرکی).
تبصره ۲: به هر جهت ابطال کارت بازرگانی چه به صورت اختیاری و چه به صورت اجباری توسط اداره کارت بازرگانی، معاونت بازرگانی خارجی و وزارت بازرگانی انجامپذیر است.
ج: تعلیق کارت بازرگانی
در مواردی که کارت اشخاص حقیقی یا حقوقی مفقود یا به سرقت میرود متقاضی میتواند برای پیشگیری از سوء استفاده احتمالی از کارت توسط دیگران درخواست تعلیق کارت بازرگانی خود را با ارایه مدارک زیر بنماید:
ـ درخواست کتبی شخص اعم از حقیقی یا حقوقی
ـ آگهی موضوع در یکی از روزنامههای کثیرالانتشار )در صورتی که کارت به سرقت رفته باشد علاوه بر مدارک مذکور، گواهی اداره آگاهی یا ژاندارمری یا نیروی انتظامی لازم است. (از بخشنامه ۱۰۵۹ مورخ ۲۹/۰۵/۱۳۷۹ وزارت بازرگانی)